نخستین کنگره بینالمللی معماری در ایران
History Restatement - 3First International Congress of Architecture in IranIsfahan - Sep 1970

وزارت آبادانی و مسکن با همکاری انجمن آرشیتکتهای ایران و موسسات دیگر از اواخر سال 1348 مقدمات برگزاری نخستین کنگره بینالمللی معماری را فراهم نمود و از سی نفر آرشیتکتهای برجسته جهانی دعوت نمود تا ضمن ارسال رسالههای خود پیرامون موضوع "آمیزش معماری سنن با تکنولوژی جدید معماری"؛ در نیمه دوم شهریور سال 1349 در کنگره مذکور که در شهر اصفهان گشایش مییابد شرکت جویند. از گروه مذکور که اکثرا با مسرت بسیار، دعوت دولت ایران را پذیرفته بودند، هیجده نفر از چهارده کشور جهان توانستند که در کنگره شرکت نمایند.برای آنکه مدعوین از آثار و شاهکارهای معماری ایران قبلا آگاهی حاصل نمایند طبق برنامه تنظیمی توانستند از بناهای ایران کهن در تخت جمشید و شاهکارهای زیبای معماری شهر اصفهان بازدید و سپس در تالار چهل ستون که محل آن در ارتباط با موضوع کنگره پیش بینی شده بود اجتماع نمایند.

این
کنگره در روز دوشنبه 23 شهریور 49 از طرف علیاحضرت شهبانو بطرز باشکوهی در
تالار چهل ستون افتتاح گردید و جلسات بحث و گفتگوی آن طبق برنامه تا پایان
روز 28 شهریور ادامه داشت. در ابتدای شروع کار کنگره برای آنکه مدعوین از
شکوه و عظمت بیشتر بناهای ادوار مختلف معماری ایران آگاهی حاصل نمایند،
کتابی که قبلا با همکاری انجمن آرشیتکتهای ایران از شاهکارهای معماری کشور
تهیه و بدین خاطر چاپ گردیده بود در اختیار آنان قرار گرفت و با چنین
اقداماتی که با همت و تلاش مقامات مسئول صورت گرفت، معماران توانستند در
مجمع عمومی و جلسات متعدد خود با وسعت نظر و تجارب خویش درباره موضوع کنگره
و شاخههای رابط با موضوع اصلی به بحث و گفتگو بپردازند. در کلیه این
جلسات معماران برجسته جهانی با یکدیگر و بخصوص با دانشجویان با شوق فراوان
در تماس بودند و تبادل نظر میکردند.عموم
مدعوین بخصوص از این نقطه نظر که معماری کشورشان با همین مشکلات روبرو
بود، ابراز علاقهمندی خاصی کرده و ابتکار دولت ایران را از ارائه چنین
موضوعی برای بحث و گفتگو در کنگره جهانی ستودند و با اینکه زمان کنگره
محدود بود ولی در همین مدت کم نتایج ارزندهای به دست آمد و در مجموع حدود
هشتاد ساعت نوار ضبط شد و از طرف مسئولین برگزار کننده کنگره، صورت جلسات
متعددی تنظیم و متن سخنرانیها جمع آوری گردید.کنگره
در پایان کار خود قطعنامهای صادر نمود که از طرف وزارت آبادانی و مسکن
مفاد قطعنامه به مرحله اجرا درآمد و دبیرخانه دائمی کنگره در وزارت آبادانی
و مسکن تاسیس و مسئولیت اجرای مفاد قطعنامه را بر عهده گرفت. ضمنا با
اقداماتی که از طرف وزارتخانه مذکور انجام گرفته و با توجه به خط مشیهایی
که از طرف کنگره تعیین گردیده، اصول پیشرفت در هنر معماری آغاز شده و یقین
است که این اصول تحت نظام خاصی درخواهد آمد.
فهرست اسامی مسئولین برگزاری کنگره:ناصر بدیع؛ دبیرکل و مسئول کلیه امور مربوط به جلساتحسین معادی؛ قائم مقام دبیر کل و مسئول کلیه امور اجراییفریدون تقی زاده؛ مسئول امور تشریفات و پذیراییعیسی نقیبی؛ مسئول امور مالیویژه موزون؛ مسئول دبیرخانه کنگره در اصفهانعلی اکبر خرمشاهی؛ مسئول امور دبیرخانه در تهران
آرشیتکتهایی که در جلسات کنگره و کمیتهها عهده دار مسئولیت بودند:محسن فروغی؛ رئیس انتخابی جلسات کنگرهنادر اردلان؛ مسئول اداره کمیتههاکامران دیبا؛ مسئول اداره کمیتههاعلی سردار افخمی؛ مسئول اداره کمیتهها
آرشیتکتهایی که از طرف دانشگاه تهران در کمیتهها عضویت داشتند:محمدعلی میرفندرسکی؛ رئیس دانشکده هنرهای زیبامهدی کوثر؛ معاون دانشکده هنرهای زیبامنصور فلامکی؛ دانشیار هنرهای زیبا
آرشیتکتهایی که از طرف انجمن آرشیتکتهای ایران در جلسات و کمیتهها شرکت داشتند:محسن فروغی؛ سناتور و رئیس افتخاری انجمنهوشنگ سیحون؛ رئیس انجمن آرشیتکتهای ایرانقباد ظفر؛ عضو موسس انجمن آرشیتکتهای ایرانعبدالحمید اشراق؛ دبیر انجمن آرشیتکتهای ایران
فهرست اسامی و تصاویر معماران شرکت کننده در کنگره و موضوع سخنرانیهای آنان در مطلب بعدی.
منبع: مجله هنر و معماری. شماره ۶ -۷. تیر - آذر 13۴۹.
تکمله: در سه دهه گذشته کم نبوده میزگردها، کنگرهها و سمینارهایی که در حوزه معماری در این سرزمین برگزار شده ولی تمام آنها جز شور و نشاط مقطعی هیچ دستاورد ملموسی برای معماری معاصر ایران به همراه نداشته است چراکه هیچگاه ساز و کارهای اجرایی نمودن نتایج چنین نشستهایی اندیشیده نشده و این سمینارها صرفا به محلی برای ارائه مقالات تولید کنندگان مقاله که به این امر به عنوان نوعی کسب و کار مینگرند درآمده است. اما توجه به مقطع زمانی نخستین کنگره معماری ایران که در اصفهان به سال 1349 برگزار گردید و اسامی معماران خارجی و داخلی حاضر در کنگره این سئوال را در ذهن ایجاد میکند که آیا این کنگره در اوج گیری ناگهانی معماری ایران از سال 49 تا 54 تاثیرگذار نبوده است؟
پیش کش به حکیم فرزانه ای که با مردم ایران پیمان خدایی دارد.